Жаббар Хақтың түгесілмес құдірет күшке ие екені барша жаратылысқа аян. Әуелі бұл кереметті түйсігі ояу болып жаратылған ең ұлы ізгілер аңғарады. Ал, бұл ізгілер сорабының көш басында тұру пайғамбарлардың пешенесіне жазылған.
Пайғамбарлар өздеріне берілген асқан зеректікпен (фатана) дәйім Ұлы Жаратушының қамқорлығын сезініп, оны үмбеттеріне паш етіп келген. Біздің Елшіміз – Мұхаммед (с.а.у.) басынан өткен небір қиын-қыстау оқиғаларға қарамастан, Хақ Тағаланың бір және бар болған – Ұлы Ақиқат һәм мұқым ғалам Оның қамқоры мен мейіріміне мұқтаж екенін асқан көркемдікпен насихаттай білді. Ол мүшріктерден жәбір-жапа шеккенде Алла Тағала сүйікті Елшісін (с.а.у.) Өз мұғжизасымен мәпелеп, алдағы болатын ұлы жеңістермен сүйіншілейтін. Алла Елшісінің (с.а.у.) басынан өткерген сондай илаһи мұғжизаның бірі – мүбәрак Миғраж оқиғасы еді.
Иә, Жаббар Хақ Мұхаммедті (с.а.у.) ұшпаққа (Миғраж) шығарумен зор қуаныш сыйлады. Бұл оқиға Мекке мұсылмандары Мәдинаға көшпестен он сегіз ай бұрын болды. Ережеп айының жиырма алтысынан жиырма жетісіне қараған түні Жақсылық жаршысы (с.а.у.) пыраққа мініп, түнгі сапарда көк жүзінен өтіп, Ұлы Жаратушымен тілмен айтып жеткізе алмайтын көркем де әсерлі жағдайда қауышып, тікелей байланысқа шықты. Пайғамбарымыз (с.а.у.) алдымен пыраққа мініп, Харам мешітінен Ақса мешітіне барып, ол жерден Жәбірейіл періштемен бірге рухани биікке шығып, одан соң көк қабаттарын кеші өтіп «Сидратуль Мүнтаһаға» көтерілді. Одан ары қарай уақыт пен кеңістіктен, пендеуи һәм дүниеуи сыңғырдан мүлде қашық – Раббы құзырына ұласып, Ұлы Жаратушымен илаһи сұқбаттасу нығметіне ие болды.
Құранның «Исра» сүресінде Миғраж оқиғасы туралы жан-жақты баяндалады. Әсілі, «миғраж» сөзі «түнгі серуен» мағынасын береді. Пайғамбарымыз (с.а.у.) Харам мешітінен, Ақса мешітіне түн ауа саяхат еткендіктен, ислами әдебиеттерде бұл мұғжизаны «Исра» немесе «Миғраж» деп атайды.
Миғраж оқиғасында Мұхаммедке (с.а.у.) мынадай үкімдер нәзіл етілді:
- Алладан басқаға құлдық ұрмау.
- Ата-анаға құрмет көрсету.
- Ағайын-туысқа, кедей-кепшікке, міскін-ғаріпке қол ұшын беру.
- Ысырапшылдық және мал шашпақтан аулақ болу.
- Кедейліктің кесірінен балаларды өлтірмеу.
- Зинаға жоламау.
- Адам өлтірмеу.
- Жетімнің ақысын жемеу.
- Уәдеге берік болу.
- Таразыдан жемеу.
- Білмеген нәрседан аулақ тұру.
- Мейманасы тасып, дандайсымау («Исра», 22-39).
Жалпы, Миғраж оқиғасында мұсылман қауымына мынадай иләһи үш ләтифа (сый) тарту етілді:
Біріншісі, әзіреті Мұхаммедтің (с.ғ.с.) үмбетінің ішінде Алланың бір екендігіне шүбә келтірмегендердің, күнәсін өтеп болғаннан кейін, ерте ме, кеш пе, жұмақтың сый етілетіндігі.
Екіншісі, бес уақыт намаз оқу парыз етілді. Мұхаммед (с.а.у.): «Бұл ғибадаттың үмбеті үшін миғраж» екендігін айтқан болатын.
Үшіншісі, риуаяттарда Мұхаммед (с.а.у.) «Бақара» сүресінің соңғы екі аяты осы Миғражда нәзіл болған. Аяттардың басында иман негіздері жіпке тізген маржандай тізбектеледі. Бұл аятта Мұхаммедтен (с.а.у.) бұрынғы пайғамбарларға және оларға түсірілген кітаптарға иман келітіру туралы айтылады. Кітап түскен қауымдардың өзара түсіністік негізінде толеранттыққа келу керектігіне баса мән беріледі. Төзімділдік рухы ғаламдағы әртүрлі алажаңқа түр мен түсті және пікірлерді ымыраластырып, жер шарының өз осінде бейбіт ырғақпен айналуына септігін тигізетіні анық айтылады.
Ислам тарихына көз жіберер болсақ, осы аяттың негізінде ислам мемлекеттері өз қарауындағы мұсылман емес қауымдармен барынша бейбіт қарым-қатынас жасаған болатын. Осы аяттың соңында әрбір мұсылманның өз қал-қадірінше исламдық ғұрыпқа сай өмір сүре алатындығы, яғни, ешкімге шамасы жетпейтін жүктің артылмайтындығы паш етілді. Демек, түрлі деңгейдегі ақыл мен қабілетке ие мұсылмандар өз шама-шарқына қарай исламдық негізде өмір сүреді деген сөз.
Миғраждың иләһи сырларының бірі – Мұхаммед (с.а.у.) иләһи түпкі мән мен ақиқатқа қанығып, одан соң жаңаша түлеп, жаңа бір леппен исламды дәріптеуді жалғастырды. Іле-шала Мекке мұсылмандары Мәдинаға хижра жасап, исламның жеңісті жорықтары бірінен кейін бірі жалғасын тауып жатты. Миғраж – Исламның ұлы жеңістерінің рухани хабаршысы болғандықтан, мүбәрак Миғраж кешін күллі ислами жеңістердің бейне бастау бұлағы іспетті деп қабылдасақ болады.
Ермек МҰҚАТАЙ