Дерттің асқынуына байланысты және екпе туралы халықтың көкейінде жүрген сауалдарға елордалық дәрігер терапевт Маржан Орынбаева жауап берді.
– Егер жүрек ауруына қатысты күмән болса, екпе салдыруға бола ма және қай екпені алған жөн?
– Мұндай жағдайда қай екпені алса да өзі біледі. Мәселен, Спутник V – тірі вакцина, ал QazVac, Sinovac дегендер – бұл инактивті вакциналар, екеуінің де әсері бірдей, бірақ біз көбіне инактивті түрін салдыруға кеңес етеміз. Себебі қосалқы аурулары бар адамдарға сол түрі жеңіл өтеді.
– Аллергиясы бар адамдардың қай екпені салдырғаны дұрыс?
– Аллергиясы бар адамдардың барлық вакцинаны салдыра беруіне болады. Бірақ әуелі қандай затқа аллергиясы бар екенін білу керек. Вакцинаның ішінде ақуыз болады, аллергиялық сынамада сол ақуызға оң әсер беріп жатқандар бар, соның өзінде олар екпені алады, себебі вакцинаның құрамында жануарлардан алынған материалдар жоқ, сондықтан ол аллергиялық әсер бермейді.
– Бастапқыда коронавируспен ауырған адамдар 6 айдан кейін ғана екпе алады делінді, ал қазір 3 айдан соң салдыра беретін болыпты. Соның қайсысы дұрыс?
– Қазір жаңа қаулы бойынша ауырғаннан кейін 45 күннен кейін ала береді. Бұл – cоңғы зерттеулерге сәйкес қабылданған шешім. Яғни ауырған кезде адамның өзінде антидене пайда болады, соның үстіне қоса тағы екпе арқылы антидене салынса, иммундық жүйе нығая түседі. Сондықтан ауырып қалғаннан кейін ертерек алғандары дұрыс.
– Бала көтеруді жоспарлап жүрген адамдардың екпе салдыруына бола ма? Оның болашақта бала денсаулығына қаупі жоқ па?
– Болады. Тек ол әйелге екпе алғаннан кейін 3-6 айға дейін бала көтермеуі керек. Сол аралықта сақтанып, сосын барып көтергені жөн. Екпе болашақ сәбидің денсаулығына қауіп төндірмейді.
– Медициналық қарсы көрсетілімі бар екенін дәлелдейтін анықтама қандай жағдайда беріледі?
– Ол кез келген адамға берілмейді. Мәселен аллергиясы, басқа да қауіпті аурулары болатын болса ғана беріледі. Оны беру үшін ең алдымен салалық медицина маманы тексереді, соның шығарған қорытындысы бойынша өзінің терапевт дәрігеріне барады, арнайы комиссия құрылып, оның құрамында директордың орынбасары, бөлімше меңгерушісі, салалық маман болады, терапевт солардың қасында отырып, пациентке сұрақ қойып, жағдайын анықтайды. Содан кейін ғана анықтама қағаз беріледі.
– Екі түрлі вакцина салдыруға бола ма?
– Екпенің бір түрін салдырғаннан кейін арада 1 жыл уақыт өтпей басқа түрін салдыруға болмайды.
– Вакцина салдырғаннан соң кей адамдар неге қайтадан ауырып жатыр?
– Бұған дейін айтқанымыздай, екпе салдырғаннан кейін кей адамдар ауырмайды емес ауырады, бірақ дертті жеңіл түрде өткереді.
– Екпе салар алдында антидене мөлшерін анықтаудың қажеттілігі бар ма?
– Жоқ, оның қажеті жоқ. Себебі адам өзі қашан ауырғанын біледі. Жоғарыда айтқанымыздай, сол уақыттан 45 күн өткенде салдыра берсе болады. Сондықтан алдын-ала антиденеге сынама тапсырып, шығындалудың керегі жоқ.
– Екпе салдырғаннан кейін адамның жағдайы нашарласа не істеуі керек?
– Біз екпе салған кезде пациенттерге арнайы кеңес береміз. Сол кезде екпеден кейін үш күнге дейін қызуы көтеріліп немесе аяқ қолы сырқырауы мүмкін екенін айтамыз. Сондай кезде парацетамол немесе немисил дәрілерін ішуі керек. Үш күнде жағдайы жақсармаса, тіркелген емханасына барып, дәрігеріне қаралады.
– Екпе салдыратындар қазір көбейді ме?
– Мен қазір «Мечта» сауда дүкеніндегі екпе пунктінде отырамын. Осыдан бір ай бұрын күніне 10 адам ғана келетін болса, 15 тамызға дейін екпенің бірінші компонентімен салдырып болуы тиіс деген қаулы шыққаннан кейін күніне 180 адамға дейін келді. Қазір орташа есеппен күніне 100 адамнан келіп вакцина салдыруда.
