Батырбек Хадыс: Моңғолия мұсылмандар одағының атқарушы директоры
ҰЛАНБАТЫР. 26 ақпан. E-ISLAM.KZ – Моңғолия мұсылмандар одағы 1990 жылы құрылып, өз жұмысын жүргізіп келе жатқан бұл мекеме тек діни ұйымдардың басшылығы ғана емес, Моңғолиядағы қазағым, ұлтым деп, игі іс атқарып жүрген көпшілік ұйымдардың басын қосқан одақ. Оның бүгінгі жұмысы халыққа адал да, тиімді қызмет жасауға бағытталып отыр. Одақтың бүгінгі тынысын білмек болып, Моңғолия мұсылмандар одағының атқарушы директоры, Моңғолия президентінің кеңесшісі Батырбек Хадыс мырзамен хабарласқан едік.
Бүгінгі күні Моңғолияда ресми тіркеуде 135,000 қазақ қандастарыңыз, оның сыртында Хотондар 15-20 мың мұсылман бауырларымыз, оған қосымша тұрақты әр түрлі іс бабымен отырған шет елдік мұсылмандар да бар.
1992 жылы алғаш рет үкімет және дін аралық заң қабылданған. Осы заңда дәстүрлі үш діннің бірі ретінде Ислам Діні аталған. Діни іс шараларға, мешіт, медресе салуға қандайда бір қысымшылық жоқ. Моңғолияда 40-тан астам мешіт бар. Олардың 90%-ы осы одаққа тікелей қарайды.
Дінсіздік дәуірі тұсында да қара шаңырақтан жырақта өмір сүрген қазақтар арасындағы діні, салт-дәстүрі, тіліне иелік еткен бірден бір үлгілі қазақтар Моңғолияның батыс өлкесіндегі Алтай, Қобда бетінде өмір сүрген қазақтар екенін мақтанышпен айта аламыз. Сол тұста да әр түрлі қысымшылықтарға қарсы Ислам діні мен қазақи салт дәстүрді бір-біріне үйлестіріп кейінгі буынға аманат етіп тапсырған ұлы тұлғаларымыздың арманы аяқ асты қалмай жалғасын тауып келеді.
Қазіргі уақытта тұрақты түрде Қазақстан, Түркия, Мысыр, Сауд Арабиясы, Пәкістан тәрізді елдерге барып, діни білімдерімізді жетілдіріп отырамыз. Қазақстанның Діни басқармасымен Әбсаттар Дербісәлі Шейхтің тұсында келісім шартқа отырғанбыз. Сонан бері мерзімді курстарға имамдарымыз қатысып, білімдерін шыңдап келеді.
Моңғол қоғамында да өзгелер секілді діни проблемалар бар. Соның бірі, елімізде соңғы кездері христиан діні турасында шіркеулер басқа да қайырымдылық іс шара ұйымдастыру арқылы христиандық нанымдарын тықпалаудан әсерленген моңғолдар мен қазақтар бар. Оларды қайтару үшін имамдар жұмыс істеп, болған істен сабақ алуда.
Бір қуанарлығы, Ислам атын жамылып жұмыс істейтін секталар жоқ. Ғақидамыз матуриди, мәзхабымыз Имам ағзам. Бірақ, алаңсыз отыруға болмайды. Сақтық керек. Осыған орай, Қазақстандағы Діни Агенттік пен Діни басқарманың қолдауына мұқтажбыз. Исламның дәстүрлі жолын насихаттау Қазақстандағы осы құзырлы мекемелер тұрақты түрде көмек беріп отырса дейміз.
Сөз соңында Қазақстандағы бауырларға айтарым бар. Қайда болсақ та, Жер шарында, алақанымызға сыйған мынау дамылсыз заманда өмір кешіп жатырмыз. Қазақстан сол көштен өз үлесін алып жатыр деген сүйіншілі хабарларға әрдайым қуанып отырамыз. Кемедегінің тілеуі бір дегендей, ел бірлігі, ел берекесі, дініміз, тіліміз, салтымыз, мәдениетіміз деп атқа қонған Алаш азаматтары аман болсын.
БІЗДІҢ АНЫҚТАМА:
Моңғолия жерін алғаш рет қоныстанған мұсылман халқы хотон деп аталады.
Олар Моңғолия жеріне шамамен 7-8 ғасырларда келген. Бүгінгі саны 20 мыңға жуық.
Хотон халқының өкілдері алғаш рет 2011 жылы Меккеде қажылықта болып қайтты.
Моңғолияда ресми тіркеуде 135 мың, жалпы 150 мыңға жуық қазақ тұрады.
Моңғолияның әр өлкесінде 20-100 бала оқитын мұсылман медреселері бар.
Ислам дінін насихаттайтын оқулықтар Қазақстан мен Түркиядан келеді.
Моңғолиядағы алғашқы мешіттер Шыңғысханның тұсында ашылған деген деректер бар.
Моңғолиядағы мұсылмандардың ресми ұйымы 1990 жылы тіркелген.
Жазып алған Нұрсерік ЖОЛБАРЫС, арнайы E-ISLAM.KZ порталы үшін.
