Бүгінгі күнде әлем күрделі тарихи кезеңді бастан кешіп отыр. Геосаяси шиеленістер, діни және этникалық алауыздықтар, экстремизм мен терроризм секілді жаһандық қатерлер адамзаттың бірлігіне қауіп төндіруде. Осындай күрделі ахуалда халықтарды біріктіретін, бейбітшілік пен келісімге бастайтын жалғыз жол – диалог пен өзара құрмет.
Осы тұрғыда Қазақстанның бастамасымен 2003 жылдан бері тұрақты түрде өткізіліп келе жатқан Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі – адамзаттың рухани қауіпсіздігі жолында қызмет етіп отырған бірегей халықаралық платформа.
Съездің миссиясы – бейбітшілікке бастар жол.
Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі алғаш рет 2003 жылы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Астанада өтті. Содан бері әр үш жыл сайын өткізілетін бұл форум қазіргі таңда дінаралық және өркениетаралық диалогтың беделді жаһандық алаңына айналды.
Съездің басты мақсаты – түрлі діндер мен мәдениеттер арасындағы түсіністік пен төзімділікті арттыру, діни сенімдердің бейбітшілік пен келісім құралы ретіндегі рөлін нығайту. Қасиетті Құранда айтылғандай, «Сендерді бір-біріңді тану үшін түрлі ұлттар мен ұлыстар етіп жараттық». Осы қағида – съездің рухани іргетасы іспетті.
Қазақстан бұл бастамасы арқылы бүкіл әлемге үлгі боларлықтай жол көрсетіп отыр. Бүгінде біздің елімізде 18 конфессияны біріктіретін 3800-ден астам діни бірлестік бейбіт өмір сүріп, мемлекетпен өзара түсіністік пен ынтымақтастықта қызмет атқаруда.
Съездің қазіргі маңызы және жаһандық рөлі.
Қазіргі таңда әлемде дін атын жамылып, зорлық-зомбылық пен өшпенділікті насихаттайтын теріс ағымдар белең алуда. Жасөспірімдер мен жастардың теріс діни идеологиялардың құрбанына айналуы – өзекті проблемаға айналды. Мұндай жағдайда діндер арасындағы конструктивті диалогты жолға қою – аса маңызды. Съезд осы мәселеде тиімді әрі нәтижелі халықаралық механизм рөлін атқарып келеді.
Съездің арқасында әртүрлі дін көшбасшылары мен халықаралық ұйымдар өкілдері діннің нағыз гуманистік, бейбітшіл табиғатын танытып, қоғамдағы алауыздықтың алдын алуға атсалысуда. Бұл – адамзатты ортақ мүдде төңірегінде біріктіруге бағытталған маңызды гуманитарлық бастама.
Қазақта «Араздықтың аты – өрт, достықтың аты – төр» деген аталы сөз бар. Съезд – осы өрттің алдын алатын рухани қауіпсіздік шырағы, жаһандық тұрақтылыққа апарар алтын көпір.
Діни араздықтың залалы мен алдын алу
Діни алауыздық – ең қауіпті құбылыс. Ол қоғам ішіне іріткі салып, тұрақтылық пен ынтымақты шайқалтады. Өкінішке қарай, тарихта діни өшпенділік салдарынан орын алған соғыстар мен қантөгістер аз емес. Сондықтан дінді саясаттың құралына айналдыруға болмайды.
Съезд осы апаттың алдын алып, халықтар мен діндер арасында шынайы сенім мен бейбіт өмір сүру мәдениетін орнықтыруды көздейді. Бұл – бүкіл адамзаттың ортақ мүддесі. Өйткені діни қақтығыстың оты бір елде тұтанса да, оның жалыны барша әлемге жайылады.
Толерантты ұрпақ тәрбиесіндегі орны.
Съезд жұмысы арқылы жастардың діни сауаттылығын арттыру, оларды деструктивті ағымдардан қорғау, төзімділік пен өзара түсіністік рухында тәрбиелеу – басты басымдықтардың бірі.
Ұрпақ – ел болашағы. Қоғамда толеранттылық пен адамгершілік қағидаттарын орнықтыру – діни экстремизмге қарсы күрестегі ең тиімді тәсіл. Қазақ халқында «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» дейді. Егер бала жастайынан бейбітшілік пен татулық идеясын бойына сіңіріп өссе, радикалды идеялар оған жат болады.
Съездің материалдары мектеп және университет бағдарламаларына енгізіліп, жас ұрпақтың санасына діни сабыр мен рухани жауапкершілік дәні себілуде. Бұл – теріс идеологиямен күрестегі ең тиімді рухани иммунитет.
Мемлекеттік органдардың міндеті мен миссиясы.
Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатының негізгі мақсаты – дін бостандығын қамтамасыз ете отырып, радикализм мен экстремизмнің алдын алу. Бұл бағытта орталық және жергілікті атқарушы органдар, дін істері жөніндегі басқармалар, құқық қорғау органдары бірлесіп жұмыс атқаруда.
Әлемдік съезден түйген құндылықтар – осы жұмыстың идеологиялық және концептуалдық негізіне айналып отыр. Әсіресе діни экстремизмге қарсы ақпараттық түсіндіру, медиа және онлайн кеңістіктегі профилактика, оқу-ағарту жұмыстары – мемлекетіміздің рухани қауіпсіздігін нығайту жолындағы басым бағыттар.
Қорытынды.
Қазақта «Ынтымақ жүрген жерде ырыс бірге жүреді» дейді. Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі – осы ынтымақтың алтын діңгегі. Ол тек діни ғана емес, мәдени, әлеуметтік, гуманитарлық, дипломатиялық диалогтың да үлгісі.
Қазақстан өзінің бейбітшілік сүйгіш саясаты арқылы өркениеттер арасындағы қақтығыс емес, сұхбат мүмкін екендігін дәлелдеді. Бұл – рухани мұра ғана емес, елдің әлем алдындағы тарихи миссиясы.
Съездің арқасында Қазақстан тек Орталық Азияда емес, бүкіл әлемде рухани көшбасшы мемлекет ретінде танылып отыр. Бұл – мақтаныш қана емес, зор жауапкершілік.
Бейбітшілік пен келісім – құр ұран емес, күн сайын, сағат сайын атқарылатын жүйелі жұмыс. Осы жолда әрбір азамат, әрбір мемлекеттік орган, әрбір дін өкілі бірлесе қызмет еткенде ғана біз берекелі, қауіпсіз болашаққа қадам баса аламыз.
Қаһарман МҰСАЕВ,
Атырау облысы Дін істері басқармасының басшысы
