Қала ішіндегі шағын бір саябақтағы орындықта қарт бір кісі отырған еді. Сол сәтте оған қарай бір жас жігіт жақындап былай деді:
– Мені танисыз ба, ұстазым? – деп сұрады.
Қарт кісі сәл кідіріп, жүзіне қарап:
– Жоқ, танымаймын, – деп жауап берді.
Сонда жас жігіт:
– Мен сіздің бұрынғы оқушыңызбын, – деді.
Қарт мұғалім қуанып:
– Ә-ә, солай ма, күлімсіреп қазір немен айналысып жүрсің? – деп сұрақ сұрады.
Жас жігітте:
– Мен де сіз секілді ұстаз болдым, – деді.
Қарт кісі:
– Ә, демек мен сияқтысың! – деді.
– Иә, сіз секілді. Шынымды айтсам, осы жолды таңдауыма сіз себепкер болдыңыз. Сіз мені шабыттандырдыңыз, сіздей болғым келді.
Қарт кісі қызығушылықпен:
– Мұғалім болуға қашан шешім қабылдағаның есіңде ме? – деп сұрады.
Сонда жас жігіт мынаны айтып берді:
– Ұстаз, бірде мектепте оқып жүргенде сыныптасымның қолындағы су жаңа сағаты болды. Сағат маған қатты ұнады, оны қалай да иеленгім келді. Ақыры, ұрлап алдым. Біраз уақыттан соң, сыныптасым сағатының жоғалғанын байқап, сізге хабар берді. Сонда сіз:
– Бүгін бір сағат жоғалды. Кім алған болса, қайтарып берсін, – дедіңіз. Бірақ мен үндемедім. Сағатты қатты қалағаным соншалық – қайтармадым…
Сонда сіз есікті жауып, бәрімізге орнымыздан тұруды бұйырдыңыз. Бәрімізді жеке-жеке тексеретініңізді айттыңыз. Бірақ бір шартпен – көздерімізді жұмып тұруымыз керек дедіңіз.
Көзіміз жұмулы күйде сіз менің қалтамды қарап, сағатты таптыңыз. Алайда өзгелердің де қалталарын қарап шықтыңыз. Тексеру ісі біткен соң:
– Көздеріңді аша беріңдер. Сағат табылды, – дедіңіз.
Маған бір ауыз сөз айтпадыңыз. Бұл оқиға туралы ешқашан тіс жармадыңыз. Кім ұрлағанын ешкімге айтпадыңыз.
Ол күні менің ар-намысымды сақтап қалдыңыз. Бұл – өмірімдегі ең ұятты күн еді. Бірақ сіз мені ұялтпастан, жекіп-ашуланбастан, тіпті ақыл айтпастан – тура жолды көрсеттіңіз. Сол күннен бастап, мұғалім деген кім, оның шынайы юейнесінің қандай болатынын ұқтым. Сіз үшінші бір адамның тағдырын үнсіз өзгерткен ұстазсыз. Сіздің арқаңызда мен де сондай болуға тырыстым. Сіз осы оқиғаны есіңізде сақтап қалған шығарсыз, ұстаз? – деді.
Қарт ұстаз жымиып:
– Сағаттың жоғалғанын есімде сақтадым. Шынымен, барлық оқушыны тексердім. Бірақ сені есімде сақтамадым… Өйткені мен де көзімді жұмып алған едім, – деді.
Бұл – нағыз ұстаздың болмысы.
Егер біреуді түзету үшін оны жұрт алдында ұялту керек болса, демек, сіз де үйретудің не екенін білмейсіз.
Дайындаған – Тұрар ТҮГЕЛҰЛЫ
