Алла Тағала «Жүсіп» сүресінің 2-аятында, «Зуһруф» сүресінің 3-аятында және «Рағд» сүресінің 37-аятында Құран Кәрімді араб тілінде ұғынықты болсын деген мақсатта түсіргені туралы баяндаған.
Құран Кәрім араб халқынан шыққан пайғамбарға түсірілгендіктен, тілінің арабша болуы табиғи құбылыс. Өйткені Мұхаммедке (с.ғ.с.) дейінгі пайғамбарлардың бәріне тілдеріне қарай уахи етілген. Бұл жайында Құран Кәрімнің «Ибрахим» сүресінің 4-аятында «Алла әр ұлтқа өздерінің арасынан және өздерінің тілін білетін (сөйлейтін) пайғамбарлар жібердік» деп бұйырған.
Яғни пайғамбар қай ұлттан келсе, сол ұлттың жергілікті қолданылған тілімен уахи келетін болған. Сондай-ақ, бұл аятта, өзі тұратын аймақта арабтар, еврейлер және христиандар тарапынан жақсы танылғаны үшін Хз. Ибрахимнен сөз қозғалған.
Алла хикмет иесі болғаны үшін қай ұлттан кімнің пайғамбар болуға лайықты екенін Өзі шешеді және соған ғана уахи жібереді. Барлық пенде Алланың құлы болғандықтан кімнің қай міндетті жүктейтінін Өзі ғана біледі. Бұл тақырыпта «Хужра» сүресінің 13-аятында: «Уа пенделерім! Біз сендерді бір еркек және бір әйелден жараттық. Және бір-бірлеріңді тануларың үшін сіздерді ұлтқа (қауымға) және руларға бөліп жараттық. Шын мәнінде Алла құзырында ең қадірліңіз – Одан көп қорыққандарыңыз. Күмәнсіз Алла барлығын біледі, барлығынан хабардар» деп баяндалған.
Міне, осы аятты оқыған адам Алла тағаланың араб тілін дәріптемегенін байқайды және оның басқа тілдерден артықшылығы тек Құранның тілі болу себепті екендігін түсінеді.
Сонымен қатар, діни тұрғыдан нәсілшілдікке тыйым салынған жүздеген хадис риуаят етілген. Нақтырақ айтар болсақ, Пайғамбарымыз мұсылмандармен қоштасу құтпасында айтқан сөзін дәлел ретінде көрсете аламыз: «Арабтың басқа ұлттан үстемділігі жоқ», – деп нақты айтылған.
Ал, нәсілде жанұя құру мәселесінде негіз болған теңдік шарты орындалуы тиіс. Адам діні, нәсілі, байлығы сынды мәселелерде теңдікті іздемесе, қиындықтарға ұшырауы әбден мүмкін. Африкалық немесе араб ұлтынан бір мұсылман болуы мүмкін, алайда олармен жанұя құру исламның теңдік шартына жатпайды. Бұл исламның нәсілшілдігі емес, адам болашағының баянды болуын көздегені үшін қойылған шарты.
Дін тек арабтарға емес, жер бетіндегі барлық адамға жіберілген. Біздің арабтардың өмір сүру салтын емес, дінін ғана алатын болсақ, қоғам арасында бұндай пікірталастар болмайтын еді. Сол себептен біздің жастар араб елдеріне барғанда, дін мен ділді жақсы ажырата білуі тиіс.
Исатай БЕРДАЛИЕВ
Пайдаланған әдебиеттер
- Әбу Абдиллах Мухаммад б. Али б. Мухаммад әш-Шәукани әс-Санани әл-Иамани (ө. 1250/1834), Фатху л-Кадир, VI-том, 146 бет.
- Әбу л-Хусайн Муслим б. Хаджаж б. Муслим әл-Кушайри (ө. 261/875), Әл-Жамиу с-Сахих, «Иман» бабы.
- Әбу Бәкір Шәмсу л-Әимма Мухаммад б. Әби Сәхіл Ахмад әс-Серахси (483/1090) әл-Мәбсут, ХХI-том, 56 бет.
