Қазақстан Республикасының Мәртебелі Президенті, Сенаттын Мәртебелі Төрағасы! Құрметті ханымдар мен мырзалар! Әлемдік және дәстүрлі діндер басшыларының Екінші съезіне қатысуға қүрметпен шақырғаңдарыңыз үшін біздің Парламенттің алғысын білдіруге маған рүқсат етіңіздер. 25 елдің парламентарийлері қатысатын Еуропалық парламент 450 миллион азамат үшін заң шығаратын әлеует құрайды. Ол өзін әлемнің төрт құрылығынан өз ойлары және ұсыныстарымен бөлісуге келген рухани басшылардың осынау ұлы оқиғасымен іспеттес.
Мұнда бейбітшілік қағидалары туралы айтуға болады. Еуропалық Одақтың 6-шы бабында Одақтың еркіндік, демократия, адамның құқына құрметпен қарау және орнықты бостандық, заңның үстемдігі қағидаларының негізінде құрылғандығы айтылған. Бұл қағидалар одаққа мүше барлық мемлекеттерге бірдей қатысты.
Егер біз қазір Еуропалық Одакты сипаттайтын болсақ, Карл Потер теориясын жасаған әдеттегі осы ашық қоғам саналатын плюралистік қоғам болып табылар еді. Бұл – адамның құқығын құрметтеуімен, азаматтық және саяси бостандықтардың көбінің үстемдік құруымен, діни және діни емес буындар арасындағы өзара тәуелділігімен, жыныстардың теңдігімен және жақсы дамыған әлеуметтік қорғау жүйесімен, Үкіметтің араласуынсыз қоғамдық буындардың пікір таластыруымен сипатталатын Одақ.
Осымен бірге біз еуропалық бостандық үшін де негізгі мән плюралистік және еркіндік болып табылатынын ұмытпауымыз керек. Мұның өзі – бізге жоғарыдан келетін шақыру. Біз жұрттың бәрін еркін деп есептейміз және мұның өзі негізгі себеп болып отыр. Тиынның екі беті бар. Біз шындыққа қызмет ету үшін еріктіміз. Бірақ сонымен бірге біз тағы да базбіреулердің қаңдай да бір зорлық-зомбылықгарын қолдамауға еріктіміз. Біздің қоғам – плюралистік қоғам, соңдықтан адамдар бір-бірінен тәуелсіз болуға тиіс. Осыған байланысты плюралистік қоғам дінді құрметтеуге басымдық танытатын, алайда сырттан ешкімнің араласуынсыз күн кешетін қасиетті қоғам болуы керек.
Мүнда сондай-ақ Джордж Фернандос жайында да айтылады. Мұнда сондай-ақ діни фундаментализмнің араласу қаупі де бар, өйткені кері кету ешкімде де құтқара алмайды. Мен бүл съездің плюрализмнің адамгершіліктік құндылықтарын қолдайтынына кәміл сенемін. Біз догматизмге және төзуге төзімсіздікке қарсы шығамыз.
Мұнда біз Карл Даскостың пікірі туралы да айтып отырмыз. Бұл – бізді біріктіретіннің нағыз өзі. Біз бүкіл әлем үшін конструктивті әрекет жасауымыз керек. Габриэль Маркес кейбір жаралардың жазылмайтындығы туралы айтқан. Еуропалық өнеге бейбітшіліктің маңызды саналатындығы жөніндегі түсінікпен өрілген. Сондықтан бұл сессияда, бұл салтанатта қасиетті идея жөніндегі айтылған сөздерге біз қайран қаламыз. Мүндай идеялар күн сайын құрып жапа шегуде. Бүл арада да біз сүйіспеншіліктің бір-бірімізге бетімізге қараудан тұрмайтынын, қайта бірлесіп, бір бағытқа ғана көз салуымыздан тұратынын есте ұстауымыз қажет.
Мен бүл Екінші съезде баршаңызға, Президентке және Еуропалық Парламенттен келген өзімнің барлық әріптестеріме өз жүректеріміздегі үміт пен өзара түсіністік, бейбітшілік сезімдерімізді барлық адамдардың берік ерік-жігерінің одағы бағытында біріктіріп, болашаққа шынайы көзбен қарауды қалаймын.
Әлемдік және дәстүрлі дін лидерлерінің екінші съезінде сөйлеген сөзінен
