Белгілі дінтанушы Кеңшілік Тышхан: «Мәзһабымыздың негізін қалаушы Әбу Ханифа танымал саудагер болды. Отырып алып ақша жинаған жоқ. Бүгінгі дін мен діндар қандай болуы керек деген мәселеде бұл бізді ойландыруы тиіс», – дейді. Оның айтуынша, қазіргі мұсылман әлемі фатализмнен құтылуы тиіс. «Құдайдың маңдайыма жазғаны осы болса, мен не істеймін?» – дейтін ойдан арылып, білімге, ғылымға ұмтылу керек.
Kazislam порталы – мемлекетіміздің дін саласында жүргізіп жатқан жұмыстарын насихаттайтын еліміздегі бірден-бір интернет-ресурс.
© 2024 kazIslam.kz
Фатализм (латынша fatalіs – қашып құтылмайтын) – әрбір оқиғаны және адамның әрбір әрекетін о баста бекітілген деп білетін, қалау еркі мен кездейсоқтықты жоққа шығаратын дүниетанымдық тұжырымдама. Фатализмнің негізгі үш түрін бөліп көрсетуге болады.қайырымдылықтың, сырқаттың немесе жұмыссыздықтың сипаттамасы ретінде жиі анықталады. Жазмышты: мифологиялық Фатализм – иррационалды, қараңғы тағдыр; теологиялық Фатализм – құдіретті Құдайдың қалауы; рационалистік Фатализм– себептер мен салдардың тұйықталған каузалды жүйесінің ішіндегі қапысыз шиеленісі деп біледі. Фатализмның бірінші түрі мәдениеттің алғашқы кезеңінде көрініп, астрология сияқты окультті ілімдерде орын алды. Теологиялық Фатализм бір адамдарды тозаққа баратын, екінші біреулерін жұмаққа баратын деп білген христиан ережесінде (Готшалк), калвинизм, янсенизм, исламдағы жабариттер ілімінде көрініс берді.
Осы күні бәрін Аллаға аударып қойып, істің оң немесе теріс болуын Жаббар Хаққа жауып, қамсыз күн кешетін пенделердің саны көбейіп келеді. Жамандықтан жерініп, жақсылыққа ұмтылуға құмбыл емес мұндай тоң-теріс түсінік ақидамызға сай ма? Бұл түсінікті фатализм деп атайды. Ал, исламдағы кәлам ілімінде жәбари және жаһми сенімі деп аталады. Әсілі, фатализм сенімі ислам дініне қайшы сенім.
Таухид – исламдық сенімнің негізі. Таухид – Алладан басқа жаратушы болмағандығын, Мұхаммедтің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) оның Елшісі екендігін мойындау. Фатализм сенімі бұл түсінікке қайшы келеді. Өйткені, илаһ дегеніміз – барлық стандарттар мен ұлылық сипаттарына лайық болу деген сөз. Илаһ – жүректердің берілгендігін, жүректердің ерекше сүйгендігін, үрей мен үміттің байланған ең жоғарғы сатысы.
Фатализм мусульман тесно связан с более общей философской проблемой предопределения. Дело в том, что высказывания Корана на этот счет – несмотря на хорошо известную четкую формулу «на все воля Аллаха» – весьма противоречивы.
Ислам и его «фаталистическая» концепция в своей коранической (изначальной) форме дает нам важный и интересный пример взаимоотношения традиционных фаталистических представлений народа и концепции единого Бога, пример соотношения между Аллахом и судьбой в сознании приверженцев новой религии.
Коранический Аллах в одно и то же время как бы уничтожает языческую Судьбу и перенимает от нее многие функции, несколько их «облагораживая» и занимая при этом ее место в социально-психологическом и духовном мире жителей Аравии. Это и хороший образчик удачного взаимодействия традиций и новаций, сыгравшего столь большую роль в победе новорожденного ислама.
Осы жерле келтірілген мәселе негізі көп қозғалмайтын мәселе. Осыны қозғағаны дұрыс болыпты. Фатализм деген ұғым осы жерде қолданылады екенго. Тағдыр ерік мәселелері қай заманнда болсын күрделі болған але күрделі. Осыны оңай түрде жеткізіп берген екен. 👍
Это — безличная судьба всех людей, а не отдельного человека. Время и есть судьба мира. Это чередование дней и ночей, которые определяет все, что в них происходит и существует.
Время-судьба непреодолимо, ведет от вчера к завтра, уничтожает прошлое, определяет будущее.
Фатали́ст — человек, убеждённый в фатализме — предопределённости всего происходящего, покорный судьбе.