Бейсенбі, 9 Қазан, 2025
  • ҚАЗ
  • РУС
  • Бастапқы бет
  • Жоба туралы
  • Кіру
Қазақстандағы Ислам
  • Жаңалықтар
  • Мақалалар
    • Мемлекет және дін
    • Ислам
    • Қоғам
    • Ағымдар ақиқаты
    • Исламдық қаржыландыру
    • Ғибратты әңгімелер
  • Сұхбат
  • Сұрақ-жауап
  • Видео
  • Тағы
    • Инфографика
    • Кітапхана
    • Сауалнама
    • Дінтану бұрышы
Нәтиже жоқ
Барлық нәтижені көрсету
Қазақстандағы Ислам
  • Жаңалықтар
  • Мақалалар
    • Мемлекет және дін
    • Ислам
    • Қоғам
    • Ағымдар ақиқаты
    • Исламдық қаржыландыру
    • Ғибратты әңгімелер
  • Сұхбат
  • Сұрақ-жауап
  • Видео
  • Тағы
    • Инфографика
    • Кітапхана
    • Сауалнама
    • Дінтану бұрышы
Нәтиже жоқ
Барлық нәтижені көрсету
Қазақстандағы Ислам
Нәтиже жоқ
Барлық нәтижені көрсету

Канадалық ғалым: Қазақ халқы – Жошы ұлысының тікелей мұрагері

23.05.2024
- Жаңалықтар, Таңдаулы
0
Фото: Досбол Атажан

Фото: Досбол Атажан

48
ҚАРАЛДЫ
Facebook-те бөлісуTwitter-де бөлісу

Алматыда Жошы ұлысының 800 жылдығына орай ұйымдастырылған халықаралық конференцияға қатысқан Торонто университетінің ғалымы Джю-Юп Ли бұл тақырыптағы зерттеуімен бөлісті.

Канадалық ғалым «Жошы ұлысындағы ұлттық сәйкестендірудің әртүрлі дереккөздердегі ерекшеліктері» тақырыбында зерттеу жасаған. Ол ізденіс барысында Жошы ұлысының халқын ортағасырлық тарихшылар «өзбек, татар не тоқмақ» деп жазғанын айтады.

– Жошы ұлысының халқы түрлі тарихи деректерде өзбектер, татарлар және тоқмақтар деп аталған. Мысалы, илхандық тарихшылар бұл ұлыстың халқын өзбек деп жазған. Парсы географы Казвини Хамдаллах Мостоуфи (1284-1350) өзінің «Тарих-и гузида» еңбегінде: «Жошы елінің халқы Өзбек хан билеген уақыттан бастап өзбектер аталып кеткен» деп көрсетеді. Тимурид әулетінің тарихшылары да Жошы еліне өзбек және тоқмақ деп анықтама берген. Олар заманауи Қазақстанның тарихи хандары саналатын Ұрыс хан мен Тоқтамыс ханның халқын да солай атаған. Ал Қырым татарлары арасындағы тарихшылар көшпенді халыққа қатысты татар сөзін қолданған. Осман империясының тарихшылары да Жошы ұлысына қатысты «татар» терминін пайдаланған. Алайда бұл жазбаларда көрсетілген «өзбек» және «татар» сөзінің мағынасы қазіргі татар немесе қазіргі өзбек ұлтына тікелей қатысы жоқ, бұл терминдер сол кезеңде өмір сүрген түркі ұлттарының жалпақ атау болған. Әрине кейіннен Жошы ұлысы бірнеше хандыққа бөлініп кетті, – деді Джю-Юп Ли.

Сондай-ақ Торонто университетінің ғалымы кеңестік деректер мен ортағасырлық деректер арасында қарама-қайшылықтар бар екенін атап өтті.

– Кеңестік дәуір кітаптарында жазылған деректер мен қазір біздің тауып жатқан жаңа архивтік материалдарда қарама-қайшылықтар көп. Мысалы, кеңестік деректерде Жошы ұлысы өзбектерге, татарларға бөлінді деген ақпараттар бар. Бірақ заманауи зерттеулерге қарасақ, шын мәнінде ондай бөлініс болмаған. Орта ғасырлық тарихшылар Жошы ұлысының халқын – қазақтар, өзбектер және татарлар деп бөлмеген. Сондықтан тарих оқулықтарындағы деректерді қайта қарау қажет. Жалпы зерттеуімдегі негізгі ойым – қазақ халқының Жошы ұлысының тікелей мұрагері екенін көрсету және дәлелдеп шығу. Қазіргі өзбек ұлты жергілікті шайбанид өзбектер мен ирантілді халықтардан құралған. Олар қыпшақ тілінде сөйлемейді, тілі қарлұқтарға жақын. Ал, қазіргі татарлар Қырымға көшіп барған әртүрлі ұлттардан құралған және олар аралас түркі тілінде сөйлейді. Ал заманауи қазақтар Жошы ұлысының құрамында болған көптеген ру-тайпадан құралған және қыпшақ тілінде сөйлейді. Сондықтан қазақтарды Жошы хан құрған ұлыстың негізгі мұрагері деуге болады, – деді канадалық ғалым.

Халықаралық конференция өтті

Халықаралық конференция өтті

08.10.2025
Сауаттылық – өркениетке бастар жол

Сауаттылық – өркениетке бастар жол

08.10.2025
Таңбалар: Жошы ұлысытарих
Бөлісу1Твитерге1БөлісуБөлісу

Ұқсас мақалалар

Жамбыл Артықбаев: Дәйексіз дақпыртты тарихқа енгізу – ғылымға жасалған қиянат
Қоғам

Жамбыл Артықбаев: Дәйексіз дақпыртты тарихқа енгізу – ғылымға жасалған қиянат

03.10.2025
Археологтар су астынан ежелгі жәдігерлерді тапты
Жаңалықтар

Археологтар су астынан ежелгі жәдігерлерді тапты

08.09.2025
Тағы жүктеу
Келесі жазба
Ұлт тұтастығы мәдениеттен басталады

Ұлт тұтастығы мәдениеттен басталады

Пікір қалдыру Жауапты болдырмау

Э-пошта мекенжайыңыз жарияланбайды. Міндетті өрістер * таңбаланған

Соңғы жарияланымдар

Халықаралық конференция өтті
Жаңалықтар

Халықаралық конференция өтті

08.10.2025
Сауаттылық – өркениетке бастар жол
Видео

Сауаттылық – өркениетке бастар жол

08.10.2025
Ұрпақтар сабақтастығы: екі буын өкілдері кездесті
Жаңалықтар

Ұрпақтар сабақтастығы: екі буын өкілдері кездесті

08.10.2025
Тағы жүктеу
Қазақстандағы Ислам

Kazislam порталы – мемлекетіміздің дін саласында жүргізіп жатқан жұмыстарын насихаттайтын еліміздегі бірден-бір интернет-ресурс.

Біздің қолдаушыларымыз:

  • Бастапқы бет
  • Жоба туралы

© 2025 kazIslam.kz Яндекс.Метрика ZERO.kz

Нәтиже жоқ
Барлық нәтижені көрсету
  • ҚАЗ
  • РУС
  • Жаңалықтар
  • Мақалалар
    • Мемлекет және дін
    • Ислам
    • Қоғам
    • Ағымдар ақиқаты
    • Исламдық қаржыландыру
    • Ғибратты әңгімелер
  • Сұхбат
  • Сұрақ-жауап
  • Видео
  • Тағы
    • Инфографика
    • Кітапхана
    • Сауалнама
    • Дінтану бұрышы

© 2025 kazIslam.kz Яндекс.Метрика ZERO.kz

Қош келдіңіз!

Төмендегі тіркелгіңізге кіру

Құпиясөзді ұмыттыңыз ба?

Құпия сөзді қалпына келтіру

Please enter your username or email address to reset your password.

Кіру
-
00:00
00:00

Queue

      Update Required Flash plugin
      -
      00:00
      00:00
        Сұрақ қою
        Сұрақ қою