Халықтың дінтану сауаттылығын арттыру мақсатында 2023 жылдың 24 сәуірінен бастап Алматыда дінтану, исламтану және теология саласындағы жетекші мамандар мен сарапшылардан тұратын республикалық ақпараттық-түсіндіру тобы өз жұмысын бастады.
Айта кету керек, Қазақстанда көптеген саяси реформалар жүзеге асырылуда, құндылықтарды қайта бағалау және мемлекет демократияны одан әрі дамытуға сенімді бағыт алуда. Тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап біздің еліміз өзін демократиялық, құқықтық, әлеуметтік және осы тұста назар аударыңыз зайырлы мемлекет деп жариялады.
Алайда, егер біздің азаматтарымыздың көпшілігіне құқықтық, демократиялық және әлеуметтік мемлекет сияқты анықтамалар түсінікті болса, онда зайырлы ұғымымен қиындықтар жиі туындайды.
Қазақстандықтардың кейбірінің арасында зайырлы мемлекет – атеистік мемлекетпен бірдей деген қате пікір бар. Бұл халықтың діни сауаттылығының төмен деңгейінің және партиялық аппаратты білмеудің салдары. Сондай-ақ, «жауынгерлік атеизм» элементтері бар бұрынғы коммунизмнің белгілі бір әсерін жоққа шығаруға болмайды.
Сонымен зайырлылық ұғымы нені білдіреді? Бұл анықтама атеизм ұғымына жақын ба? Параллельдер жүргізіп, оларды анықтауға бола ма? Жауап, әрине, жоқ!
Неғұрлым сенімді болу үшін этимологияға тереңірек көз жүгіртейік, осы сөздердің мағынасын зерттеп, олардың қандай мағынасы бар екенін түсініп, ашу керек. Мысалы, «атеизм» ежелгі грек сөзінен шыққан және сөзбе-сөз «құдайсыз» деп аударылады (еж.грек.: ἀ «жоқ» + θεός «Құдай»). Қазіргі ғылым мен әдебиеттерде бұл термин кез келген Құдайдың/құдыреттің бар екеніне деген сенімнен бас тартуды және жалпы табиғаттан тыс нәрсенің бар екенін жоққа шығаруды білдіреді.
Керісінше, «зайырлылық» термині атеизм немесе тіпті дінсіздік емес. Зайырлылық Құдайға немесе дінге емес, қоғамға, азаматтық ұйымдар мен мемлекеттік құрылыс мәселелеріне бағытталғанын нақты түсіну қажет.
Қысқаша айтқанда, зайырлылықтың мәнін үш сөзбен білдіруге болады: «бейтараптық», «тәуелсіздік» және «бостандық», яғни, мемлекет пен азаматтық институттардың бейтараптығы, мемлекеттің шіркеуден тәуелсіздігі және керісінше, ар-ождан мен діни сенім бостандығы.
Сондықтан бізге зайырлылық формасын сақтап қана қоймай, әрбір қазақстандықтың сену немесе сенбеу, белгілі бір дінді ұстану және діни ілім қағидалары бойынша өмір сүру немесе діни догмалардан еркін жеке сенімдері бойынша өмір сүру таңдау құқығы үшін нығайту қажет.
Бұл өте маңызды, өйткені қоғамның зайырлы табиғаты пікірлер мен сенімдердің айырмашылығына қарамастан бірге өмір сүруге мүмкіндік береді. Сондықтан қоғамның зайырлы сипаты – бұл біздің кейбір отандастарымыз қате түсінгендей, дінге қарсы емес, керісінше ұтымды қажеттілік пен игілік.
Сондықтан республикалық ақпараттық-түсіндіру тобы жұмысының басымдықтарының бірі зайырлы мемлекет ұғымының мәнін неғұрлым егжей-тегжейлі ашу болып табылады, бірақ тек осы тақырып қана емес. Мамандардың алдында діни экстремизм мен терроризм, ұлттық дәстүрлер, мәдениет, конфессияаралық қатынастар мәселелері де бар.
24 сәуірден бастап ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі Дін істері комитетінің желісі осы жоба шеңберінде «Atakent Mall», «Мегатау», «Аэровокзал», «Текемет» ірі сауда орталықтарында, «Жібек Жолы», «Car City», «Барыс-4» және «Байсат» базарларында, сондай-ақ, жүргізілді, сондай-ақ «Төле би», «Музаммиль», «Әли Мұхаммед» және «Вайнах» мешіттерінде ақпараттық-түсіндіру және алдын алу жұмыстары жүргізілді.
Аталған жұмыс 28 сәуірге дейін жалғасады. Мешіттер, сауда, ойын-сауық орталықтары және базарлармен қоса, қаланың спорт ұйымдарын, колледждер мен жоғары оқу орындарын қамту жоспарлануда.
