Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қырғыз Республикасына ресми сапары аясында Бішкек қаласында ІІІ қазақ-қырғыз өнерлі жастар форумы ұйымдастырылды. Биыл форум шығармашыл жастар арасындағы цифрлық және инновациялық ынтымақтастықты дамытуға арналды.
Жиын қос халықтың тарихы мен мәдениетін зерттеудегі Шоқан Уәлихановтың еңбегі туралы «Чокан Валиханов: тарыхтын жарык жылдызы» атты деректі фильмінің тұсаукесерімен басталды.
Бауырлас елдердің достығын дәріптеп, ынтымағы мен бірлігін бекемдеген іс-шараға Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, Қырғыз Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Иманқұлов, сондай-ақ екі елдің мәдениет, ғылым және шығармашылық саласының өкілдері мен зиялы қауым қатысты.
Аида Балаева Шоқан Уәлиханов еңбектерінің қазақ-қырғыз тарихындағы орнын ерекше атап өтті.
«Әлемге әйгілі «Манас» дастаны қырғыз ұлтының бойтұмары болса, оны алғаш рет қағазға түсіріп, көпке насихаттауда Шоқан Уәлихановтың еңбегі зор. Сондай-ақ оның «Ыстықкөл күнделігі» – қазақ-қырғыз бірлігінің ғылым мен руханияттағы жарқын көрінісі. Қырғыз бауырларымыз түсірген бүгінгі «Чокан Валиханов: тарыхтын жарык жылдызы» деректі фильмі тарихи әрі мәдени құндылығы зор, мағыналы туынды болады деп сенемін», деді министр.
Сондай-ақ Аида Балаева фильмнің көрсетілімі – бұл мәдени үндестіктің өз жалғасын тапқанын айғақтайтынын атап өтіп, бізді ортақ тарих пен ортақ тағдыр байланыстырып тұрғанына тоқталды.
Қырғыз Республикасының Мемлекеттік хатшысы Марат Иманқұлов екі елге ортақ тарихи тұлғалардың маңызына тоқталды.
«Қырғызстан мен Қазақстан тарихында Абай Құнанбайұлы, Шоқан Уәлиханов, Жамбыл Жабаев, Мұхтар Әуезов, Шыңғыс Айтматов сынды ұлы тұлғалар бар. Олар мәдени және рухани дәстүрлер арқылы қос халықтың бірлігі мен бауырластығына зор үлес қосты. Дәл осы қайраткерлер бүгінгі жастарға шабыт беріп, оларды жасампаздық жолын жалғастыруға жетелеп келеді», деді ол.
Форум аясында еліміздің Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева Қырғыз Республикасының Мәдениет, ақпарат және жастар саясаты министрі Мирбек Мамбеталиевпен кездесіп, қоңсы жатқан қос ел арасындағы ынтымақтастықты, мәдени-гуманитарлық әріптестікті дамыту мәселелерін талқылады.
Соның ішінде мәдениет, ақпарат және жастар саясаты салаларындағы байланыстарға ерекше мән берілді. Кездесу барысында екіжақты ынтымақтастықтың тұрақты түрде дамып келе жатқаны аталып өтті. Яғни бірлескен форумдар өткізіліп, білім беру бағдарламалары жүзеге асырылып, мәдени алмасулар мен түрлі жобалар іске қосылып жатқаны, осы бастамалар жастардың өзін-өзі жүзеге асыруына қолайлы жағдай жасауға, олардың әлеуетін ашуға, дүниетанымын кеңейтуге және екі халықтың мәдени өзара түсіністігін нығайтуға ықпал етіп жатқаны айтылды.
Кездесу қорытындысы бойынша министрлер тәжірибе алмасуға арналған тұрақты алаңдар құру, стартаптар мен креативті жобаларды қолдау, бірлескен білім беру және ғылыми-зерттеу бағдарламаларын жүзеге асыру, түрлі саладағы жас мамандар арасындағы мәдени алмасуды кеңейту сынды бірлескен бастамаларды жалғастыруға уағдаласты.
Тараптар форум мен алдағы бастамалар екіжақты ынтымақтастықтың әлеуетін ғана көрсетіп қоймай, жаңа идеяларға, жобаларға және әріптестікке жол ашатынын, сондай-ақ Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы сенім, құрмет пен достықты нығайтып, жастардың энергиясы мен бастамашылдығы арқылы одан әрі дами түсетінін атап өтті.
Бұдан бөлек, форумда кретивті индустрия мен цифрландыру мәселелеріне назар аударылды. «Жаңа буын AI-стартаптары: жергілікті идеядан жаһандық нарыққа» және «Ed-tech жобалары: жаңа сын-қатерлер» атты панельдік сессиялар өткізілді. Оған жас IT-кәсіпкерлер, стартапшылар, бағдарламашылар, блогерлер мен медиа мамандар қатысты.
Әсіресе, «AI NEXT» стартап-питчинг сессиясы қатысушылардың ерекше назарын аударды. Онда жас кәсіпкерлер жасанды интеллект, цифрлық технологиялар, киберқауіпсіздік және білім беру платформалары бойынша ондаған инновациялық жобаны ұсынды. Олардың қатарында қырғыз тіліндегі алғашқы AI-ассистент AkylAI, аналарға арналған Mama Space қосымшасы, сондай-ақ Loadex AI B2B SaaS қолданбасы бар.
Аталған іс-шараға да Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, Қырғыз Республикасының Мәдениет, ақпарат және жастар саясаты министрі Мирбек Мамбеталиев қатысып, жастар форумы арқылы серіктестік пен достық қатынастарды нығайтып, болашақта да бірлесіп жұмыс істеуге мүмкіндік туатынына сенім білдірді.
Қырғызстандық министр биылғы форумның тағы бір маңызды оқиғасы – «Алтын көпір» жобасы аясында қос қанатты елдің рухани рәмізі – Шыңғыс Айтматов пен Мұхтар Әуезовке арналған ескерткіштердің ашылуы екенін атап өтті.
«Екі ұлы жазушы тек қазақ-қырғыз халқының ғана емес, бүкіл түркі әлемінің үлкен мақтанышы. Олардың мұрасы – біздің ортақ тарихымыздың, достығымыздың және мәдени бірлігіміздің алтын көпірі», деді М.Мамбеталиев.
Жастар форумы Қазақстан мен Қырғызстанның 300-ден аса жас IT-кәсіпкерлерін, бағдарламашыларын, стартап жасаушыларын, цифрлық суретшілерді, блогерлерді, ақындар мен медиашығармашыл жастарды біріктірген бірегей алаң болды.
Мемлекет басшысының Қырғыз Республикасына ресми сапары аясында Бішкекте Қазақстанның мәдениет күндері өткізіліп жатыр. Оның аясында Қазақстан киносы күндері ұйымдастырылып, Нұрғиса Тілендиевтің 100 жылдығына арналған мерекелік концерт ұсынылды.
Қазақ-қырғыз достығының аясында ұйымдастырылып жатқан мәдени іс-шаралар тағы бір ерекше кешпен толықты. Бішкектегі А.Малдыбаев атындағы Қырғыз ұлттық опера және балет театрында Қазақстанның халық әртісі, белгілі композитор әрі дирижер Нұрғиса Тілендиевтің 100 жылдығына арналған «Әлқисса» атты шығармашылық кеш өтті.
Іс-шараны Алматы облысының әкімдігі ұйымдастырып, онда өңірдің үздік шығармашылық ұжымдары мен өнерпаздары Бішкек қаласының тұрғындары мен қонақтарына жоғары деңгейдегі концерт ұсынды. Сахнада фольклорлық-этнографиялық «Сазген» және «Құлансаз» ансамбльдері, «Алтынай» мемлекеттік халық би ансамблі, Қазақстанның халық әртісі Секен Тұрысбек, «Құрмет» орденінің иегері Зарина Алтынбаева, еліміздің еңбек сіңірген қайраткері, күйші Нүркен Әшіров, сондай-ақ халықаралық байқаулардың лауреаттары – Ұлжан Ағлақова, Төлеген Рахымбаев, Мұса Сапарәлі, Ардақ Әмірқұлова, Салтанат Құдайбергенова, Фархат Кубиев, Әділ Ахметжанов сынды таланттар өнер көрсетті.
Кештің ерекше қонағы ретінде ұлы композитордың қызы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Нұрғиса Тілендиев атындағы «Отырар сазы» мемлекеттік фольклорлық-этнографиялық оркестрінің бас дирижері және көркемдік жетекшісі Дінзухра Тілендиева да өнерін паш етті. Қырғызстанның талантты орындаушылары да сахна төріне көтеріліп, Нұрғиса Тілендиевтің шығармаларын тарту етті.
Айта кетсек, Нұрғиса Тілендиевтің 100 жылдығы ЮНЕСКО-ның еске алу даталары күнтізбесіне енгізіліп, халықаралық деңгейде аталып өтіп жатыр. Биыл мамыр айында Алматы облысының әкімдігі композитордың шығармашылық кешін Бейжің қаласында ұйымдастырып, толық аншлагпен өткізген. Бішкектегі «Әлқисса» концертін ән әлемі арқылы жүректерді тоғыстырған бұл халықаралық мәдени эстафетаның жалғасы деуге әбден болады.
Қырғыз еліндегі Қазақстан киносы күндері ел астанасы Бішкектегі «Ала-Тоо» кинотеатрында басталды. Алғашқы күні көрермендер атақты режиссер Рүстем Әбдірашевтің «Қазақ хандығы. Алтын тақ» фильмін тамашалады.
Қырғыз еліндегі отандық кино күндері бүгін режиссер Рашид Сүлейменовтің «Набат операциясы» және Жандос Құсайыновтың «Жамбыл. Жаңа дәуір» фильмдерінің көрсетілімімен жалғасты.
Жасұлан БАҚЫТБЕК
