Өткен ғасыр басында қазақ қоғамының темірқазығына айналған Алаш арыстарының атқарған ісі – бүгінгі ұрпаққа үлгі.
Осы орайда, айтпағымыз, 1921 жылдың 31 қаңтарында Орынбор қаласында Халық ағарту комиссары А.Байтұрсынұлының төрағалығымен зиялы қазақ азаматтарының мәжілісі өтеді. Жиында қаралған басты мәселе 1-ші һәм 2-буын мектептер үшін оқулық даярлау ісі болды. Нәтижесінде, Алаш қайраткерлерінің атсалысуымен оқулықтар жазылды. Соның бірі – Міржақып Дулатұлы жазған «Есеп құралы» оқулығы.
Мына фотода өздеріңіз көріп отырған оқулық – кітап 1925 жылы Орынбор қаласында М.Дулатовтың авторлығымен жарық көрген «Есеп құралы» кітабы. Бұл жәдігердің бір данасы 10 жыл бұрын Павлодар-дағы Мәшһүр Жүсіп атындағы орталық мешіт қорынан табылды.
Аталған туындымен танысып, құралға толық сараптама жасаған журналист Оралхан Айбектің пайымдауынша, кітаптың мұқаба бетінде «Міржақып Дулатұлы. Бастауыш мектепте 2-інші жыл оқылатын Есеп құралы 4-інші басылуы (түзетілді, толықтырылды)» деп жәдитше жазылғанда, «М.Дулатов. Задачник. Часть ІІ. Киргизское государственное издательство. Оренбург, 1925 год» деп орысша таңба түсірілген.
Мұқабасы қатырма қағаз емес, жай ғана парақ. Оның сол жақ шекесіне сол кездің дәстүрі бойынша «Жер жүзінің жалшылары бірігіңдер!» деген ұран жазылыпты. Мұқабаның ішкі жағында мынадай мәліметтер берілген: «Қазақстан мемлекет баспаханасы. Орынбор, 1925 жыл» «Кирглавлит №137. Тираж 10.000. Типография Киргосиздата. Оренбург, Караван-Сарай 1925 г.»
«Оқулық – 98 беттен, 3 тараудан тұрады. Парақтарының реттік саны 4-інші беттен басталады. Соңғы бетінде мазмұны берілген. І бөлім: «100-ге шейін сан» – 4 тармақтан тұрады. ІІ бөлім: «1000-ға шейін санау амалдары» – 4 тармақтан тұрады. ІІІ бөлім: «Төрт амалдық есептер» деп аталып, «Айналадағы табиғат», «Еңбекті тұрмыс» және тағы бір тармағы бар» дейді Айбек Тілеубекұлы.
