Пайғамбардың (с.ғ.с.) оң қолы, Ислам үмбетінің ең тақуасы, Алла расулі айтқан сөздеріне қасқағым сәтке де көңілінде қылп еткен күдігі болмаған – Әбу Бәкір Сыддық. Сол үшінде қияметке дейін Сыддық, яғни шыншыл есіміне ие болды. Сыддықтың (р.а.) айтқан саф алтындай сөздеріне құлақ түрейік.
Сыддық (р.а.):
«إذا عمل قومٌ بالمعاصي بين ظهراني قومٍ هم أعزُّ منهم،فلم يغيِّروه عليهم، انزل الله عليهم بلاءً، ثم لم ينزعه منهم»
«Адамдар өздерінен абыройлы кісілердің көз алдында емін-еркін күнә іс жасаса, әлігі беделділер тоқтау айтпаса, Алла Тағала оларға бәлесін жіберіп, орталарынан ол бәлені алмай қояды[1]»,-деген екен.
Сыддық (р.а.) Алла Тағалаға мақтау айтып болған соң:
«يا أيَّها الناس، إنَّكم تقرؤون هذه الآية وتضعونها على غير مواضعها:عَلَيْكُمْ أَنفُسَكُمْ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ! وإنَّا سمعنا النبيَّ صلى الله عليه وسلم يقول : (إنَّ النَّاس إذا رأوا الظَّالم فلم يأخذوا على يديه، أوشك أن يعمَّهم الله بعقابٍ)»
«Уа, адамдар! Сендер мынау аятты «…Сендер өздеріңді түзетіңдер, өздерің тура жолда болсаңдар, адасқандар сендерге зиян тигізе алмайды[2]» оқисыңдар, бірақ оны өз орнына қоймайсыңдар. Біз Пайғамбардың (с.ғ.с.): «Адамдар залымды көріп тұрып, оның қолын ұстап тыймаса, Алла жазаны оларға жалпы етіп жібереді»,-деп айтқанын естідік[3]»,-деген екен.
Зайд бин Асләм, әкесіннен риуаят етеді: Мен Әбу Бәкірді (р.а.) тілін ұстап тұрып:
«هذا أوردني الموارد»
«Менің түбіме жеткен мынау[4]»,-дегенін көрдім.
Сыддық (р.а.):
«بلغنا أنَّه إذا كان يوم القيامة نادى منادٍ : أين أهل العفو ؟ فيكافئهم الله تعالى بما كان من عفوهم عن الناس»
«Бізге жеткен деректе, қиямет күні болғанда періште: «Кешірімді адамдар қайда?»,-деп жар салады. Алла Тағала оларға адамдарға кешірім жасағаны үшін сый-сыбағасын береді[5]»,-деген екен.
Сыддық (р.а.):
« أطوع الناس لله أشدُّهم بغضًا لمعصيته»
«Алла Тағалаға ең бойұсынушы құл – өз күнәсіне қатты ашуланушы адам[6]»,-деген екен.
Сыддық (р.а.) халифа боп сайланған кезде:
«اعلموا أنَّ أكيس الكيس التَّقوى، وأنَّ أحمق الحمق الفجور، وأنَّ أقواكم عندي الضعيف حتى آخذ له بحقِّه، وأنَّ أضعفكم عندي القويُّ حتى آخذ منه الحقَّ، أيُّها الناس، إنَّما أنا متَّبعٌ ولست بمبتدعٍ، فإن أحسنت فأعينوني، وإن زغت فقوِّموني»
«Біліңдер, ең ақылды жан – тақуа. Ең ақымақ – бұзықтыққа жақын адам. Сендердің ең күштілерің менің құзырымда кісі ақысын алып беретін дәрежеде дәрменсіз. Ал, ең әлсіздерің есесін кеткен ақысын қайтаратын деңгейде менің құзырымда күшті. Расында, мен ілесуші адаммын, дінде жоқты ойлап табушы емеспін. Жақсылық істеп жатсам жәрдемші болыңдар, жолдан тайсам мені түзетіңдер[7]»,-деген екен.
Сыддық (р.а.):
«وجدنا الكرم في التَّقوى، والغنى في اليقين، والشَّرف في التَّواضع»
«Біз абыройды – тақуалықтан, байлықты – ақиқи танымнан ал, мәртебені – кішіпейілділіктен таптық[8]»,-деген екен.
Асыл БЕК
[1] Байһақи
[2] Маида сүресі, 105-аят
[3] Әбу Дауд
[4] Ахмед
[5] Әбу Бәкір Маруази
[6] Жамһарат хутоб араб
[7] Табақат кубра
[8] Ихия улум ад-дин
