Бұл дегеніңіз, пайғамбарлық міндеті жүктелгенге дейін де талай жылдар өткені мәлім. Сонымен бірге, Табари тәпсірінде топан судан кейінде ұзақ жылдар ғұмыр сүргені жайлы риуаяттар бар[2]. Демек, әуелгі үмбет өмір сүру жасы әлденеше ұзақ болған. Ол дегеніңіз көп құлшылық етуге, көптеген ізгі амалдар жасауға мүмкіндігі болған. Ал, біздің үмбеттің жасы жайлы пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Менің үмбетімнің өмір жасы алпыс пен жетпістің арасы. Одан асып өтетіндері аз[3]»,-деген. Десе де, «Бұл Алладан кеңшілік, және нығмет. Алла толық білуші, хикмет иесі[4]» Алла Тағала мейірімділігімен бұл үмбеттің кейбір айтқан сөздері мен жасаған амалдарының сауабын бірнеше есе етіп береді.
Хадистерге зер салып қарайтын болсаңыз, тілге жеңіл әрі айтарлықтай да уақыт алмайтын кейбір сөздер мен амалдар сауабы орасан мол. Әбу Дарда (р.а.) риуаят еткен хадисте: «Құл һуа Аллаһу Ахад» Құранның үштен біріне тең[5]»,-делінген.
Сонымен бірге, Әнас бин Малик (р.а.): «Кімнің ризығы кеңінен болуын әрі өмір жасы ұзақ болуын қаласа ағайын-туысымен аралассын[6]»,-деген хадис риуаят етеді. Бұл хадистің мағынасы жайлы ғалымдар туысқанмен араласқан адамның ризығында берекет бар. Өйткені, ағайындармен араласу – садақа. Ал, садақа мал-дүниені молайтады,-деген. Мына хадисте: «Кімде-кім әр намаздың соңынан аятул-курсиді оқитын болса, оның жәннатқа кіріуіне тек өлім ғана тосқауыл болады[7]»,-делінген.
Әбу Һурайра (р.а.): «Екі сөз бар тілге жеңіл, ал таразыда ауыр және Рахман Аллаға ұнамды: субхана Алла Ъазым, субхана Алла уә бихамдиһ[8]»,-деп риуаят етеді.
Аус бин Аус әңгімелейді: Мен Алла елшісінен: «Кімде-кім жұма күні (толық) жуынып, ертерек шықса және көлікке мінбей жаяу барса. Әрі имамға жақын отырып құлақ салса, бос сөз және іспен айналыспаса, оның әр басқан адымына бір жыл ораза және түнгі құлшылық сауабы беріледі»,-деп айтқанын естідім[9].
Сағд бин Әбу Уаққас (р.а.): «Кімде-кім азаншыны естігенде: Мен де Алладан басқа құдай жоқ, Ол жалғыз және серігі жоқ деп куәлік беремін әрі Мұхаммед Оның құлы және елшісі екеніне куәлік етемін. Алланы – Раббым, Мұхаммедті – пайғамбарым, Исламды – дінім деп құп көрдім,-десе күнәлары кешіріледі[10]»,-деген.
Ибн Омар (р.а.) риуаят еткен хадисте: «Кімде-кім базарда: «лә иләһә иллә Аллаһ, уәхдаһу лә шәрикә ләһ, ләһул мулку уә ләһул хамду, биядиһил хойру уә һуә ъәлә кулли шайин Қодир» (мағынасы: Алладан басқа құдай жоқ. Ол жалғыз, Оның серігі жоқ. Барлық иелік Онікі, барлық мақтау Оған тән. Жақсылық атаулы оның иелігінде және Ол барлық нәрсеге құдіреті жетуші),-деп айтса жәннатта оған үй тұрғызылады[11]»,-деп айтылған.
Әбу Һурайра (р.а.) риуаяты: «Кімде-кім кеш түскенде үш рет: «Әъузу бикәлимәтилләһи тәммат мин шәрри мә холәқ» (мағынасы: Алланың толық сөздерімен жаратылған әрбір тіршіліктің жамандығынан пана сұраймын),-десе сол түні ешнәрсе зиян тигізбейді[12]»,-деген.
Жабир (р.а.) риуаяты: «Кімде-кім: субхана Алла Ъазым уә бихамдиһ (мағынасы: Ұлық Алла кемшілік атауынан пәк және мақтау Оған лайық) десе жәннаттан құрма ағашы егіледі[13]»,-делінген.
Міне, осы мағыналас хадистер тілге жеңіл бірақ терең мағыналы сөздер мол сауапқа себеп болатындығын көрсетеді. Сонымен бірге, аса ауыр емес кейбір амалдарға да орасан зор сауап берілетіндігі айтылған. Абдулла бин Буср (р.а.) риуаят еткенде екі дала арабы келіп біреуі: «Уа, Алла елшісі! адамдардың ең жақсысы кім?»,-деп сұрағанда: «Өмірі ұзақ және амалы жақсы болған адам»,-деп жауап берді. Екіншісі: «Уа, Алла елшісі! Ислам шариғаты мен үшін тым көп боп кетті. Маған бір амалды бұйырыңыз, соған берік болайын»,-деді. Пайғамбар (с.ғ.с.): «Тілің Алланы зікір етуден тоқтамасын[14]»,-деп айтты.
Құран Кәрімде де: «Иман келтіргендер Алланы еске алу арқылы көңілдері жай табады. Естеріңде болсын, Алланы еске алумен жүректер орнығады[15]»,-деп айтылған. Демек, әрбір қоғамға және өзімізге пайдалы сөздер мен іс-әрекеттер біздің ғұмырымызға мән-мағына беріп, ұзарта түседі.
,Руслан ҚАМБАР
исламтанушы
[1] Ғанкабут сүресі, 14-аят
[2] Табари тәпсірі, 17/20
[3] Тирмизи
[4] Хужурат сүресі, 8-аят
[5] Бұхари, Муслим
[6] Бұхари, Муслим
[7] Насаи
[8] Бұхари, Муслим
[9] Әбу Дауд
[10] Муслим
[11] Тирмизи
[12] Ахмед
[13] Тирмизи
[14] Ахмед
[15] Рағд сүресі, 28-аят
Бұл дегеніңіз, пайғамбарлық міндеті жүктелгенге дейін де талай жылдар өткені мәлім. Сонымен бірге, Табари тәпсірінде топан судан кейінде ұзақ жылдар ғұмыр сүргені жайлы риуаяттар бар[2]. Демек, әуелгі үмбет өмір сүру жасы әлденеше ұзақ болған. Ол дегеніңіз көп құлшылық етуге, көптеген ізгі амалдар жасауға мүмкіндігі болған. Ал, біздің үмбеттің жасы жайлы пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Менің үмбетімнің өмір жасы алпыс пен жетпістің арасы. Одан асып өтетіндері аз[3]»,-деген. Десе де, «Бұл Алладан кеңшілік, және нығмет. Алла толық білуші, хикмет иесі[4]» Алла Тағала мейірімділігімен бұл үмбеттің кейбір айтқан сөздері мен жасаған амалдарының сауабын бірнеше есе етіп береді.
Хадистерге зер салып қарайтын болсаңыз, тілге жеңіл әрі айтарлықтай да уақыт алмайтын кейбір сөздер мен амалдар сауабы орасан мол. Әбу Дарда (р.а.) риуаят еткен хадисте: «Құл һуа Аллаһу Ахад» Құранның үштен біріне тең[5]»,-делінген.
Сонымен бірге, Әнас бин Малик (р.а.): «Кімнің ризығы кеңінен болуын әрі өмір жасы ұзақ болуын қаласа ағайын-туысымен аралассын[6]»,-деген хадис риуаят етеді. Бұл хадистің мағынасы жайлы ғалымдар туысқанмен араласқан адамның ризығында берекет бар. Өйткені, ағайындармен араласу – садақа. Ал, садақа мал-дүниені молайтады,-деген. Мына хадисте: «Кімде-кім әр намаздың соңынан аятул-курсиді оқитын болса, оның жәннатқа кіріуіне тек өлім ғана тосқауыл болады[7]»,-делінген.
Әбу Һурайра (р.а.): «Екі сөз бар тілге жеңіл, ал таразыда ауыр және Рахман Аллаға ұнамды: субхана Алла Ъазым, субхана Алла уә бихамдиһ[8]»,-деп риуаят етеді.
Аус бин Аус әңгімелейді: Мен Алла елшісінен: «Кімде-кім жұма күні (толық) жуынып, ертерек шықса және көлікке мінбей жаяу барса. Әрі имамға жақын отырып құлақ салса, бос сөз және іспен айналыспаса, оның әр басқан адымына бір жыл ораза және түнгі құлшылық сауабы беріледі»,-деп айтқанын естідім[9].
Сағд бин Әбу Уаққас (р.а.): «Кімде-кім азаншыны естігенде: Мен де Алладан басқа құдай жоқ, Ол жалғыз және серігі жоқ деп куәлік беремін әрі Мұхаммед Оның құлы және елшісі екеніне куәлік етемін. Алланы – Раббым, Мұхаммедті – пайғамбарым, Исламды – дінім деп құп көрдім,-десе күнәлары кешіріледі[10]»,-деген.
Ибн Омар (р.а.) риуаят еткен хадисте: «Кімде-кім базарда: «лә иләһә иллә Аллаһ, уәхдаһу лә шәрикә ләһ, ләһул мулку уә ләһул хамду, биядиһил хойру уә һуә ъәлә кулли шайин Қодир» (мағынасы: Алладан басқа құдай жоқ. Ол жалғыз, Оның серігі жоқ. Барлық иелік Онікі, барлық мақтау Оған тән. Жақсылық атаулы оның иелігінде және Ол барлық нәрсеге құдіреті жетуші),-деп айтса жәннатта оған үй тұрғызылады[11]»,-деп айтылған.
Әбу Һурайра (р.а.) риуаяты: «Кімде-кім кеш түскенде үш рет: «Әъузу бикәлимәтилләһи тәммат мин шәрри мә холәқ» (мағынасы: Алланың толық сөздерімен жаратылған әрбір тіршіліктің жамандығынан пана сұраймын),-десе сол түні ешнәрсе зиян тигізбейді[12]»,-деген.
Жабир (р.а.) риуаяты: «Кімде-кім: субхана Алла Ъазым уә бихамдиһ (мағынасы: Ұлық Алла кемшілік атауынан пәк және мақтау Оған лайық) десе жәннаттан құрма ағашы егіледі[13]»,-делінген.
Міне, осы мағыналас хадистер тілге жеңіл бірақ терең мағыналы сөздер мол сауапқа себеп болатындығын көрсетеді. Сонымен бірге, аса ауыр емес кейбір амалдарға да орасан зор сауап берілетіндігі айтылған. Абдулла бин Буср (р.а.) риуаят еткенде екі дала арабы келіп біреуі: «Уа, Алла елшісі! адамдардың ең жақсысы кім?»,-деп сұрағанда: «Өмірі ұзақ және амалы жақсы болған адам»,-деп жауап берді. Екіншісі: «Уа, Алла елшісі! Ислам шариғаты мен үшін тым көп боп кетті. Маған бір амалды бұйырыңыз, соған берік болайын»,-деді. Пайғамбар (с.ғ.с.): «Тілің Алланы зікір етуден тоқтамасын[14]»,-деп айтты.
Құран Кәрімде де: «Иман келтіргендер Алланы еске алу арқылы көңілдері жай табады. Естеріңде болсын, Алланы еске алумен жүректер орнығады[15]»,-деп айтылған. Демек, әрбір қоғамға және өзімізге пайдалы сөздер мен іс-әрекеттер біздің ғұмырымызға мән-мағына беріп, ұзарта түседі.
,Руслан ҚАМБАР
исламтанушы
